1929

De eerste Zeppelin met 37 bemanningsleden en 16 passagiers aan boord vliegt de wereld rond met slechts 3 tussenstops en in een recordtijd van 21 dagen 7u en 26 min. De jonge reporter Kuifje verschijnt ten tonele. Hollywood reikt z'n eerste Oscars uit. De éénogige, spinazie-etende zeeman Popeye debuteert met z'n onafscheidelijke blik ijzerhoudende groente in de hand. Al Capone heeft Chicago in zijn macht en brengt er een nooit geziene misdaadgolf op gang. Wall Street crasht wanneer paniekerige investeerders op één enkele dag meer dan 13 miljoen aandelen verkopen. Een wereldwijde depressie is het gevolg.

Voor een aantal studenten van de BIJZONDERE en HOGERE SCHOOL voor TECHNISCHE INGENIEURS - in de volksmond "den technik" genaamd - is dit alles de-ver-van-mijn-bed-show. In Mechelen, aan de Liersche Steenweg 49, zijn Lode Vergauwen, Jozef Geens, Henri Dopéré, Jules De Weerdt en Leon De Beukelaer met serieuze dingen bezig ... Lode schrijft wereldgeschiedenis in Vlaanderenland wanneer hij er in maart 1930, de KATHOLIEKE VLAAMSCHE HOOGSTUDENTENBOND DE WESP opricht, de eerste studentenkring van Mechelen en verre omstreken. 

De oprichting van die Katholieke Vlaamse Hoogstudentenbond De Wesp - wat staat voor Wetenschap en Spel - liep niet van een leien dakje. In eerste instantie keurde toenmalig directeur, Kannunik De Nayer, het initiatief radicaal af zodat de eerste activiteiten noodgedwongen clandestien moesten worden gehouden. Meer nog, als stichter en zeer mondig Vlaamsgezind studentenleider kreeg Lode Vergauwen ook ettelijke vermaningen te slikken. Die gaf gelukkig niet af en na een welles-nietes-strijd kwam er een oplossing uit de bus in de vorm van een compromis. Hoogstudentengilde DE WESP mocht bestaan op voorwaarde dat er naast het gewoon studentikoos vertier annex bier, ook een waaier aan 'activiteiten ter bevordering van de studie" werden georganiseerd. En die activiteiten kwamen er in de vorm van culturele uitstappen, fabrieksbezoeken, spreekbeurten, lezingen, geldomhalingen en/of daadwerkelijke hulpverlening aan de armen, ... Geleidelijk aan normaliseerde zich dan ook de verhouding tussen Hoogstudentenbond DE WESP en zijn commilitones enerzijds en het establishment op De Nayer anderzijds en zou onze club zijn werking ononderbroken kunnen voortzetten.

Op de bovenstaande foto uit 1931 zitten v.l.n.r. 
Henri Dopéré, Jules De Weerdt , Leon De Beukelaer en uiterst rechts onze stichter Lode Vergauwen. 

Met dank aan zijn kleinzoon Tom Vergauwen.

Lode zou DE WESP leiden gedurende twee jaar om vervolgens zijn praeses functie over te dragen aan zijn jongere broer Pol die overleed in 1979. Lode stierf vijf jaar later, op 21 mei 1984 aan de gevolgen van kanker. Hij werd 74.

Alle documenten uit de beginperiode van DE WESP, o.a. van de officiële oprichting, de eerste statuten, de namenlijst van de eerste commilitones, ... zijn helaas verloren gegaan. Nergens in het archief is ook maar enig spoor terug te vinden van één of ander geschreven of gedrukt document, niet uit 1929, noch uit 1930. Het enige wat gelukkig wel bewaard is gebleven, is een tekening met initialen A.C. Volgens de overlevering zou dit het enige echte, echte, authentieke en bijzonder artistieke doopdiploma zijn van in 1929, dat nieuwbakken schachten in vroegere tijden in ontvangst mochten nemen na het succesvol voltooien van hun Doop.

Het op één na oudste document in het archief is van 1931. Het gaat om een drukwerk, gericht aan de Heer Jozef Geens en voormalig secretaris van DE WESP, waarmee alle ereleden en oudleden officieel uitgenodigd werden op het jaarlijkse feestmaal van de overkoepelende Katholieke Vlaamse Hoogstudentenbond van Mechelen. Kostprijs voor deelname : een prijzige 30 Belgische franken, wijn niet inbegrepen.

Ook in de dertiger jaren was studeren al een veel(h)eisende bezigheid. De boog kon immers niet altijd gespannen staan en om de clubkas wat te spijzen organiseerden de Wespskes - zoals onze comilitones zichzelf toen noemden - tal van “schone initiatieven”.Café Saaz en Spijshuis Memlinc, dat zich bevond “Onder den Toren 12, op den hoek der Groote Markt” was mogelijk de allereerste thuisbasis van de WESP. Enig minpunt, het uithangen van spandoeken werd categoriek verboden door het Mechelse stadsbestuur.

Handgeschreven brief uit 1933 van onze allereerste Praeses Lode Vergauwen om hem en zijn broer Pol (praeses '31 - '32) te verontschuldigen voor hun afwezigheid op een feestmaal, als gevolg van het overlijden van hun vader

Verenigd in de Katholieke Vlaamse Hoogstudentenbond van Mechelen brachten De WESP en ANTIGONIA in 1932 samen de “Gildegalm” uit, een studentikoos maandblad ten bewijze van de “ernst en de hoogstaande Katholieke-Vlaamsche en Culturele Werking van de studentenbond”. En meer dan waarschijnlijk ook om op een goed blaadje te staan bij de heer directeur-kannunik De Nayer. Prijs voor een jaarabonnement : 15 Fr.

In een opmerkelijke brief van 3 juni '32, geadresseerd aan de voorzitster van de Katholieke Meisjesbond "Voor Eigen Schoon", wordt geopperd om de naam van Hoogstudentengilde DE WESP "te laten verdwijnen en te vervangen door een andere. Te gelijk zou de club een heel ander doel nastreven en op nieuwen voet georganiseerd worden. Zonder evenwel de Vlaamse Katholieke basis te verloochenen, zou de studentenbond voortaan als 'studiekring' ingericht worden". Zo staat er letterlijk te lezen. Een rede hiervoor wordt niet gegeven. Interessant is ook dat in deze brief alle namen van het toenmalige bestuur vermeld worden. Niets in het archief wijst er op dat de naamsverandering, noch de reorganisatie is doorgevoerd. Integendeel, bij aanvang van het volgende academiejaar werden alle brieven zelfs voorzien van een officiële hoofding, met vermelding "De WESP - Katholieke Vlaamse Studentenclub - Hogere technische School van Mechelen" .

Op aanzegging van toenmalig Directeur-Kanunnik De Nayer werden typisch studentikoos vertier en ludieke verbroederingen op regelmatige tijdstippen afgewisseld met o.a. educatieve filmavonden, diners, vieringen allerhande en boeiende en minder boeiende spreekbeurten en lezingen. Tijdens het academiejaar 1934-35 was de kers op de taart een heuse “vliegtocht, waar alle leden en sommigen der ereleden hunne luchtdoop hebben ontvangen”

In die vooroorlogse periode was de Vlaamse beweging al lang niet meer te stuiten. Elke brief of uitnodiging werd steevast besloten met “Vlaamse groeten” of "een stevige Vlaamse klauw". Op zowat iedere samenkomst of viering werd rechtstaand en uit volle borst de “Vlaamse Leeuw” gezongen. De wet op de vernederlandsing van de R.U.Gent mocht dan al acht jaar oud zijn, het was pas bij de opening van het academiejaar 1930 - 1931 dat ze pas echt van kracht werd. Uiterst plichtbewust en bulkend van enthousiasme steunden de Wespers “de Vlaamse Strijd ter vervlaamsing van het openbaar leven te Mechelen” . Supergemotiveerd en gewapend met vaandels, toeters en bellen trokken ze zelfs richting Brussel om er deel te nemen aan “de Grote Vlaamse betoging van 31 Maart 1935”. Of het tot een treffen kwam met de gendarmen is niet geweten ...

Hendrik Conscience mocht het Vlaamse volk dan al hebben leren lezen, feit is dat de Wespers van weleer de Mechelse bourgeoisie hebben geleerd dat er niet te spotten viel met de Vlaamse boerkes. Nooit of te nimmer zijn de Wespers “tekort geschoten in hunne Vlaamse Plichten !” Zonder enige twijfel hebben ze hun steentje bijgedragen in het verzet tegen de Franstalige hegemonie in Vlaanderen en tegen het gebruik van de taal van Molière in het openbaar leven. Zoveel is zeker bij het lezen van onderstaand document..

Hoe de Wespers hun medecommilitones Vlaams leerden spreken

De "Grote Vlaamse Betoging" van 31 maart 1935 werd grondig voorbereid

Opgegroeid in de christelijke traditie, met christelijke normen en waarden, hadden de Wespers ook oog voor de sociaal minder bedeelden. Al waren de meesten onder hen zonen van kapitaalkrachtige ouders, hun hart zat duidelijk op de goede plaats. Naast collectes - ten voordele van de eigenste clubkas - , organiseerde de WESP, samen met Antigonia, jaarlijks een soort Revue “ten zedelijke steun aan de eigen vereniging en ten stoffelijke steun aan de liefdadige instellingen welke van de opbrengst genieten”. 

Openingsrede van de Praeses bij de opvoering van het toneelstuk "Op Afbetaling" in zaal "Volksbelang", op maandag 11 februari 1935.

Voorts werden er ‘verre' reizen georganiseerd. In 1932 trokken de Wespers richting Alsace, in 1939 reisden ze zelfs naar Lille - Rijsel voor de Vlamingen - én bezochten ze daarenboven nog de jaarbeurs in Utrecht, in luxe-autocar nog wel!

Voor de “algehele ontwikkeling” werd er – naast cultuur – ook volop aandacht besteed aan het andere geslacht. Door het hoge testosterongehalte der Wespers, ontbrak 'Voor Eigen Schoon', de “deftige katholieke Vlaamse Meisjesbond”, op geen enkele dans- en toneelavond. Vis versa natuurlijk ook niet.

Welbeschouwd waren de jaren 1929 - 1939 vruchtbare jaren, op elk gebied ...

1939

Na Oostenrijk bezet het Duitse leger Tsjecho-Slowakije en wordt ook Polen onder de voet gelopen. In België komen ondertussen de eerste gevluchte Joden aan. Op 3 september brengt de Britse premier Chamberlain de angstige natie ervan op de hoogte dat Groot-Brittannië in oorlog is. Een paar uur later verklaart ook Frankrijk de oorlog aan Duitsland. De geallieerden uit 1914 staan opnieuw zij aan zij om slag te leveren tegen de aartsvijand. Terwijl de Duitse U-boten 60.000 ton Britse schepen tot zinken brengen, worden in ons land alle gezonde mannen gemobiliseerd. Ook (oud-)Wespers. Hoe het onze commilitones verging in die vreselijke jaren leest u in...